اختلال پنیک چیست؟

اختلال پنیک چیست؟

بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، اختلال پنیک نوعی اختلال اضطرابی است که با حملات شدید، عود کننده و غیرمنتظره مشخص می شود.

ترس و اضطراب می توانند واکنش های طبیعی به موقعیت های خاص و رویدادهای استرس زا باشند. اختلال هراس با این ترس و اضطراب معمولی متفاوت است زیرا اغلب افراطی است و ممکن است ظاهرسازی به نظر برسد.

فرد مبتلا به اختلال هراس ممکن است علائمی مانند احساس وحشت شدید، تنفس سریع و ضربان قلب سریع را تجربه کند. افراد مبتلا به اختلال پنیک ممکن است این حملات را به طور غیرمنتظره و بدون هیچ دلیل مشخصی تجربه کنند، اما گاهی نیز ممکن است قبل از آن نوعی رویداد یا موقعیت محرک نیز رخ دهد.

موسسه ملی سلامت روان (NIMH) گزارش می دهد که تقریباً ۷/۲٪ از جمعیت بزرگسال ایالات متحده هر ساله اختلال هراس را تجربه می کنند. تقریباً ۸/۴۴٪ از این افراد مواردی از اختلال هراس را تجربه می کنند که به عنوان “شدید” طبقه بندی می شوند.

علائم

با توجه به انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، نزدیک به شش میلیون بزرگسال آمریکایی علائم اختلال هراس را در طول هر سال تجربه می‌کنند. در حالی که اختلال هراس می‌تواند در هر مقطعی از زندگی بروز کند، علائم اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و بر آن تأثیر می‌گذارد. زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند.

بسیاری از افرادی که به اختلال هراس مبتلا هستند، احساس می کنند که گویی در آستانه حمله قلبی و یا مرگ هستند و برخی یا همه علائم زیر را تجربه می کنند:

• درد قفسه سینه
• سرگیجه
• احساس وحشت شدید که به طور ناگهانی و بدون هشدار رخ می دهد
• بی حسی در دست و پا
• تپش قلب
• تنفس سریع و پی در پی
• تعریق
• لرز
• ضعف

اختلال هراس می تواند منجر به نقص جدی در عملکرد روزانه شود و مقابله با موقعیت های عادی و روزمره را دشوار کند و باعث ایجاد احساس وحشت و اضطراب شدید شود.

تشخیص

طبق  DSM-5، برای تشخیص اختلال هراس، فرد باید حملات پنیک مکرر و اغلب غیرمنتظره را تجربه کند. علاوه بر این، حملات حداقل باید یک ماه یا بیشتر ادامه داشته و فرد ترس از بروز حملات بیشتری داشته باشد.

متخصص سلامت روان شما همچنین باید سایر علل بالقوه علائم­تان را رد کند، از جمله:

• اثرات فیزیولوژیکی مستقیم یک ماده (مانند مصرف دارو یا مواد) یا یک وضعیت پزشکی عمومی
• اختلال روانی دیگر، از جمله فوبیای اجتماعی یا فوبیای خاص دیگر، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، یا اختلال اضطراب جدایی

رفتارهای اجتنابی و اختلال هراس

از آن­جایی که اختلال هراس اغلب منجر به اجتناب فرد از موقعیت ها یا اشیاء خاص می شود، می تواند منجر به ایجاد فوبیا نیز شود. برای مثال، فردی که مبتلا به اختلال هراس است، ممکن است برای جلوگیری از حمله یا از دست دادن کنترل در ملاء عام، خانه را ترک نکند.

با گذشت زمان، این فرد ممکن است به آگورافوبیا مبتلا شود، ترس مشخصی از قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف خارج از خانه که ممکن است فرار از آن دشوار باشد یا در صورت بروز علائم ناتوان‌کننده، کمک در دسترس نباشد.

در حالی که نسخه‌های قبلی DSM اختلال پنیک را به‌عنوان بروز با یا بدون آگورافوبیا طبقه‌بندی می‌کرد، جدیدترین نسخه راهنمای تشخیصی این دو را به‌عنوان اختلالات مجزا فهرست می‌کند.

علل

اگرچه علل دقیق اختلال هراس به وضوح شناخته نشده است، بسیاری از کارشناسان بهداشت روان معتقدند که ترکیبی از عوامل محیطی، بیولوژیکی و روانی در این زمینه نقش دارند:

• سن: اختلال هراس معمولاً در سنین ۱۸ تا ۳۵ سالگی ایجاد می شود.
• جنسیت: طبق گزارش موسسه ملی سلامت روان، خطر ابتلا به اختلال پنیک در زنان دو برابر بیش از مردان است.
• ژنتیک: اگر یکی از اعضای خانواده درجه یک شما مبتلا به اختلال هراس باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بسیار بیشتر است. اگرچه بیش از نیمی از افراد مبتلا به اختلال پنیک، خویشاوندان نزدیکی با این بیماری ندارند.
• رویداد آسیب­زا: تجربه یک رویداد آسیب زا، مانند قربانی آزار جسمی یا جنسی بودن، می تواند خطر ابتلا به اختلال هراس را نیز افزایش دهد.
• تغییر در زندگی: گذر از یک تغییر در زندگی یا یک رویداد دشوار در زندگی، از جمله مرگ یکی از عزیزان، طلاق، ازدواج، داشتن فرزند یا از دست دادن شغل نیز ممکن است خطر بروز این اختلال را افزایش دهد.

انواع حملات پنیک

دو نوع اصلی حملات پنیک وجود دارد: غیر منتظره و مورد انتظار. افراد مبتلا به اختلال پنیک معمولاً حملات پنیک غیرمنتظره را تجربه می کنند، اما برخی هر دو نوع را تجربه می کنند.

• حملات پنیک غیرمنتظره به طور ناگهانی و بدون هیچ نشانه خارجی یا داخلی رخ می دهد. به عبارت دیگر، به نظر می رسد زمانی که شما احساس آرامش می کنید، این حملات “به­طور غیرمنتظره” اتفاق می افتند.
• حملات پنیک مورد انتظار زمانی رخ می دهد که فردی در معرض موقعیتی قرار می گیرد که از آن ترس دارد. به عنوان مثال، حمله پنیک در هنگام برخاستن از هواپیما.

درمان

اختلال پنیک، مانند سایر اختلالات اضطرابی، اغلب با روان درمانی، دارو درمانی (داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب) یا ترکیبی از هر دو درمان می شود.

روان درمانی

روان درمانی برای اختلال هراس می تواند شامل چندین رویکرد مختلف باشد، از جمله:

• درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به افراد مبتلا به اختلال هراس کمک کند تا روش های جدیدی از تفکر و واکنش به موقعیت های اضطراب آور را بیاموزند. به عنوان بخشی از فرآیند CBT، درمانگران به مراجع کمک می کنند تا الگوهای تفکر منفی یا غیرمفید را شناسایی و به چالش بکشند و این افکار را با روش های تفکر واقعی­تر و مفیدتر جایگزین کنند.
• مواجهه درمانی شامل قرار دادن تدریجی افراد مبتلا به اختلال پنیک در معرض شی و موقعیت هایی است که باعث ایجاد واکنش ترس در حین آموزش و تمرین راهبردهای جدید آرامش می شود.
• هدف روان درمانی روان پویشی متمرکز بر هراس (PFPP) کشف تعارضات و تجربیاتی است که ممکن است بر افزایش هراس و اضطراب فرد تأثیر بگذارد.

دارو

داروهایی که برای اختلال پنیک تجویز می­شوند به یکی از این دو دسته تقسیم می شوند: داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب.

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) رایج‌ترین دسته از داروهای ضد افسردگی هستند که برای اختلال هراس استفاده می‌شوند، از جمله:

• پاکسیل (پاروکستین)
• پروزاک (فلوکستین)
• سلکسا (سیتالوپرام)
• زولافت (سرترالین)

بنزودیازپین ها دسته ای از داروهای ضد اضطراب هستند که معمولاً تجویز می شوند و می توانند به کاهش شدید حملات پنیک کمک کنند، از جمله:

• آتیوان (لورازپام)
• کلونوپین (کلونازپام)
• والیوم (دیازپام)
• زاناکس (آلپرازولام)

مقابله

علاوه بر دارودرمانی و روان درمانی، برخی عادات سبک زندگی وجود دارد که به افراد کمک می کند تا بهتر با علائم اختلال هراس کنار بیایند.

تحرک داشته باشید

ورزش منظم نه تنها می تواند به کاهش استرس، اضطراب و گرفتگی عضلات در سراسر بدن کمک کند، بلکه مشخص شده است که دفعات حملات پنیک را نیز کاهش می دهد.

خواب را در اولویت قرار دهید

اختلالات خواب و اختلال هراس می تواند یک چرخه معیوب باشد. افراد مبتلا به اختلال هراس اغلب در خواب مشکل دارند و کمبود خواب ناشی از آن می تواند منجر به بروز علائم بیشتری از  اختلال هراس شود.

علاوه بر انجام تمام تلاش­تان برای رعایت بهداشت خواب خوب، مهم است که اگر فکر می کنید دچار اختلال خواب شده اید و یا حملات پنیک مکرر را تجربه می کنید، به متخصص سلامت روان خود اطلاع دهید.

مراقب رژیم غذایی خود باشید

در حالی که هیچ رژیم غذایی جادویی برای درمان اختلال هراس وجود ندارد، غذاها و مواد خاصی وجود دارند که ممکن است اضطراب شما را افزایش دهند یا باعث حمله پنیک شوند، از جمله:

• الکل
• کافئین
• مونوسدیم گلوتامات (MSG)
• شکر تصفیه شده

ثبت علائم

علاوه بر شناسایی محرک های خود، می توان از یک دفترچه یادداشت برای ثبت علائم حمله پنیک­تان (فیزیکی و احساسی) و همچنین هر راهبرد مقابله ای که به شما در مقابله با این علائم کمک می­کند، استفاده کنید.

تکنیک­های آرام­سازی را تمرین کنید

تکنیک های تمدد اعصاب می توانند به شما کمک کنند تا افکار مزاحم، استرس و اضطراب را کاهش دهید و با بسیاری از علائم شناختی و فیزیکی اختلال پنیک مقابله کنید. در اینجا چند تکنیک آرام سازی وجود دارد که می توانید به تنهایی یا با کمک یک متخصص سلامت روان انجام دهید:

• نفس عمیق
• مدیتیشن
• ذهن آگاهی
• آرامش پیشرونده عضلانی
• تصویرسازی
• یوگا

درخواست کمک

برای بسیاری از افراد، برچسب مرتبط با اختلال هراس می تواند آن­ها را از درخواست حمایت و درمان باز دارد. با این حال، تشخیص و درمان مناسب و داشتن یک سیستم حمایتی قوی از دوستان و خانواده می تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند تا بهترین احساس را داشته باشید.

اگر کسی که دوستش دارید اختلال هراس دارد، تمام تلاش خود را بکنید تا از او حمایت و او را تشویق کنید که به دنبال درمان باشد، خواه روان درمانی، دارودرمانی، خودیاری و یا ترکیبی از این گزینه ها.